Nhưng tiền và sự nổi tiếng không hề là ưu tiên trong thế giới của ông dù ông đã đoạt được 3 giải Oscar và thu được hàng tỷ đô la từ những bộ phim do mình đạo diễn. Chính lòng say mê khoa học giả tưởng, sự mạo hiểm và khao khát phá vỡ các quy luật cứng nhắc, đã giúp ông ngày càng tiến xa trong nghề.
Một tài năng bẩm sinh
Sinh ngày 18.12.1946 tại Cincinnati, Ohio, Spielberg có cha là kỹ sư điện, mẹ là nghệ sĩ piano và 3 cô em gái. Ông lớn lên trong một gia đình trung lưu ở Haddonfield, New Jersey và Scottsdale, Arizona. Thuở bé ông rất năng động và thích tò mò mọi sự việc. Dĩ nhiên, Speilberg cũng biết sợ, nhất là sợ những không gian nhỏ, sợ bóng cây bên ngoài cửa, sợ bị bỏ rơi và nhiều nỗi sợ khác. Năm 8 tuổi, ông tìm được cách giải tỏa cảm xúc của mình bằng chiếc camera 8 ly do người cha Arnold tặng. Ông tìm nguồn cảm hứng từ bộ phim Davy Crockett của hãng Walt Disney (1955). “Mẹ và cha tôi cho phép tôi tự biểu diễn tình cảm của mình và các cô em gái sẵn sàng… bị những bộ phim của tôi “tra tấn”! Họ là khán giả đầu tiên của tôi.” - ông nói.
Năm 1957, gia đình ông dọn đến Scottslade, nơi họ là gia đình người Do Thái duy nhất ở đây. “Lúc đó tôi rất xấu hổ khi mình không giống người khác và rất khó chịu khi ông nội gọi tôi bằng cái tên Do Thái: Schmuel!” - ông kể lại. Xấu hổ, nhưng khi đã đứng sau camera, ông bắt đầu viết kịch bản, tận dụng hiệu quả đặc biệt và nhờ mỗi người quen đóng một vai, kể cả bạn bè. Ông thử tay nghề bằng cách làm các bộ phim ngắn về Thế chiến thứ II dựa theo các chuyện kể của người cha. Cha ông là một nhân viên vô tuyến trên máy bay ném bom B52 thời kỳ đó.
Khác với các đạo diễn Mỹ như George Lucas, John Carpenter và các nhà làm phim Mỹ trẻ tuổi thành công trong 20 năm qua, Spielberg không tham dự một khoá học điện ảnh nào tại các trường đại học Mỹ. Ông tự học là chính và tiếp xúc với nghề bằng một bộ phim do chính mình đạo diễn, đó là năm ông 16 tuổi. Ông bắt tay thực hiện một dự án mà ông xem là lớn nhất vào lúc đó là viết và đạo diễn bộ phim Firelight dài 2 giờ. Phim kể một câu chuyện về một nhóm khoa học gia điều tra các tia sáng bí ẩn trong bầu trời. Người cha Arnold đã thuê một rạp hát địa phương ở Phoenix, Arizona, phim chiếu chỉ một đêm. Ba cô em gái và bà mẹ bán bắp bung và soda. Hôm ấy là hôm đầu tiên bắt đầu một loạt buổi chiếu thành công về doanh thu của các bộ phim do ông đạo diễn sau này.
Đạo diễn lừng danh và dấu ấn những bộ phim nổi tiếng
Steven Spielberg là nhân vật quan trọng nhất của điện ảnh Mỹ từ những năm 1970. Ông đã góp phần thay đổi cả cách làm phim lẫn mục tiêu của điện ảnh. Điều này đã biến ông trở thành nhà làm phim lỗi lạc nhất hiện còn hoạt động của phương Tây.
Năm 1969, bộ phim ngắn Amblin đã mang lại cho ông việc làm tại bộ phận truyền hình hãng phim Universal Television Studio khi ông vẫn còn học ở Cao đẳng. Tại đây, ông đạo diễn các bộ phim nhiều tập như Night Gallery (Joan Crawford đóng), Columbia, The Psychiatrist, Owen Marshall; Counselor At Law và Marcus Welly, M.D.
Năm 25 tuổi, ông đạo diễn bộ phim truyền hình Duel (1971) thành công nhất và được khen ngợi. Năm 1974, ông gây ngạc nhiên cho các nhà phê bình điện ảnh bằng bộ phim Sugarland in Express. Bộ phim nhựa đầu tiên này gây ấn tượng nhất của lịch sử điện ảnh. Phim dựa vào câu chuyện có thật về một người chồng bị kết án vắng mặt và người vợ tranh giành quyền chăm sóc đứa con. Nhưng do cách tiếp thị nghèo nàn nên bộ phim bị thất bại về doanh thu.
Nhưng không có gì so sánh được với sự thành công của Jaws (1975), một bộ phim hoành tráng và doanh thu rất cao. Đây là bộ phim đầu tiên trong lịch sử thu được hơn 100 triệu đô la tiền vé. Thành công của Jaws mở đầu cho một loạt bộ phim “blockbuster” khác cùng lấy đề tài mạo hiểm, khoa học giả tưởng với sự góp sức của hiệu quả đặc biệt.
Năm 1977, ông thành công một lần nữa với bộ phim Close Encounters of The Third Kind, phim mang về cho ông đề cử Oscar đầu tiên và giới thiệu với ông người vợ tương lai Amy Irving, nữ diễn viên hụt của phim. Hai người cưới nhau 1985, có một con tên là Max trước khi ly hôn vào năm 1989.
Bộ phim ăn khách trong loạt phim nói về cuộc mạo hiểm của tiến sĩ Indiana Jones Raiders of The Lost Ark (1981) đánh dấu tình bạn thân thiết của ông với nhà sản xuất phim George Lucas. Trong khi làm bộ phim Indiana Jones and The Last Crusade (1989), ông gặp người vợ thứ 2, đó là diễn viên Kate Capshaw. Năm 1991 họ lấy nhau. Mối tình của họ nồng ấm đến nỗi khi ông cân nhắc việc thành lập hãng phim Dreamworks SKG, bà Capshaw quay sang Katzenberg, người đồng sáng lập hãng phim, và nói: “Đây là các quy luật của tôi. Ông chỉ có thể trưng dụng Spielberg sau khi ông ấy đã đưa con cái đến trường và phải trả ông ấy về nhà sớm để ông ấy ăn tối với chúng!”
Những bữa ăn tối cô đơn của Spielberg được bất tử hóa trong bộ phim E.T. The Extra - Terrestrial (1982). Ông hồi tưởng lại: “Tôi luôn cảm thấy cô đơn vì lý do này hay lý do khác. Mẹ tôi, cha tôi có công việc riêng của họ. Các cô em gái cũng vậy. E.T. chứa nhiều tình cảm của tôi sau khi cha mẹ ly hôn.”. Ngoài việc đưa các cảm xúc riêng tư vào công việc đạo diễn, ông cũng nổi tiếng là người thích nhìn qua camera bằng đôi mắt trẻ thơ, đặc biệt là trong bộ phim Jurassic Park (1993).
Năm 1988 ông bước thêm vào lĩnh vực truyền hình nhưng hầu như đều gặp thất bại, chỉ trừ bộ phim hoạt hình nhiều tập Tiny Toon Adventures dành cho trẻ em là thành công lớn. Hook (1991) là bộ phim đánh dấu sự trở về thành công của Spielberg.
Ông kể lại thời gian ông sống ở Cincinnati, nơi bà nội dạy tiếng Anh cho những người thoát khỏi các lò sát sinh của Đức quốc xã: “Ngôi nhà của chúng tôi lúc đó tràn ngập những người sống sót với số hiệu ghi trên cánh tay. Một người đã dạy tôi đếm số từ các dấu hiệu này.” . Hồi ức từ thời kỳ trên đã dẫn đến việc Spielberg làm bộ phim Schindler’s List (1993) dựa theo một cuốn tiểu thuyết đoạt giải Booker của Thomas Keneally, nói về một kỹ nghệ gia giúp đỡ các công nhân Do Thái gốc Ba Lan tồn tại. Theo ông thì đây là bộ phim nghiêm túc nhất ông làm sau bộ phim The Color Purple (1985, do Whoopi Goldberg đóng). Ông không ngờ phim đã thu về 321 triệu đô la trên thế giới và đoạt nhiều giải thưởng kể cả giải DGA dành cho đạo diễn, giải Quả cầu vàng, bảy giải Oscar trong 12 đề cử cho đạo diễn xuất sắc nhất, phim hay nhất, kịch bản dựa theo truyện hay nhất... Lợi nhuận của phim đã dẫn đến dự án từ thiện như Hội lịch sử Shoah, nơi những nạn nhân Holocaust kể lại thảm cảnh của mình.
Riêng về bộ phim The Color Purple (1985) nói về sự phân biệt chủng tộc, bạo hành gia đình, thói vũ phu và đồng giới được Spielberg đạo diễn dựa theo tiểu thuyết của Alice Walker bị phê bình là bóp méo cả nội dung cuốn truyện. Nhưng kết quả, phim thu được 100 triệu đô la và biến cả Walker lẫn Whoopi Goldberg và Oprah Winfrey trở thành ngôi sao!
Năm năm kể từ sau bộ phim Schindler’s List, ông lại làm một bộ phim khác về Thế chiến thứ II, nhưng lần này ông nhắc đến “Ngày dài nhất”. Đó là bộ phim Saving Private Ryan (1998) mà ông nói để tưởng nhớ cha mình. Khi nhận Oscar cho bộ phim Saving Private Ryan, ông đã cảm ơn cha mình trong bài diễn văn nhận giải năm đó.
Artificial Intelligence: AI (2002) là một bộ phim hè dành cho trẻ em, cũng được ông đạo diễn thành công (Haley Joel Osment, Jude Law, William Hurt đóng). Đây là bộ phim được ông kế thừa từ đạo diễn quá cố Stanley Kubrick. Trước khi qua đời, Stanley đã nói chuyện với Spielberg về A.I. Vì theo Stanley, Spielberg là người duy nhất có thể làm tốt bộ phim này. Spielberg nói: ”Tôi biên kịch bộ phim này theo kiểu của nhà khảo cổ ráp lại các bức ảnh của Kubrich nhưng theo trình tự hơi khác.” Spielberg không quá chú ý đến khía cạnh khoa học giả tưởng như Stanley Kubrick mà chỉ dùng khoa học giả tưởng để chuyên chở các xung đột của những nhân vật trong phim.
Năm 2002, ông đạo diễn bộ phim Minority Report dựa vào truyện ngắn của Philip K. Dick thuộc thể loại khoa học viễn tưởng (Tom Cruise, Colin Farrell đóng). Và khán giả đã được thưởng thức bộ phim trình chiếu gần đây nhất do ông đạo diễn, chính là bộ phim Catch Me If You Can (2002), dựa theo câu chuyện có thật của Frank Abagne Jr ở thập niên 60, rất được đánh giá cao (Leonardo DiCaprio, Tom Hanks, Martin Sheen đóng).
NHỮNG MỐC THỜI GIAN TRONG ĐỜI STEVEN SPIELBERG
1946 : Sinh ở Cincinnati
1949 : Gia đình Spielberg chuyển đến New Jersey
1957 : Gia đình lại chuyển đi đến Phoenix. Cũng năm này, cậu bé 11 tuổi đã làm bộ bộ phim đầu tiên, The Last Train Wreck, với chiếc máy quay phim gia đình 8 ly của bố và chiếc tàu lửa đồ chơi của mình. Phim dài 3 phút.
1959-1962 : Escape to Nowhere, một phim về chiến tranh thế giới thứ hai, đoạt giải giất trong cuộc bình chọn của các bang cho phim không chuyên. Ban giám khảo khen ngợi hiệu quả đặc biệt của phim và những cảnh chiến đấu.
1963-1964 :Firelight, phim về người hành tinh bắt cóc đầu tiên cuả ông thu được 800USD tại rạp chiếu phim địa phương. Phim này làm lại năm 77 với tựa Close Encounters of The Third Kind
1964 : Có được việc làm ở studio đầu đời làm nghê lo đồ ăn tại hãng Universal.
1965 : tốt nghiệp trung học và vào đại học bang California. Nhưng ông chỉ được điểm C cho môn sản xuất phim truyền hình và rớt vào năm cuối!
1966: bố mẹ ly dị
1969 : làm phim Amblin, phim ngắn 26 phút về một đôi bạn trẻ đi nhờ xe dẫn đến hợp đồng 7 năm với hãng Universal làm đạo diễn các chương trình n hình.
1974 : Sugarl Express ra đời, đánh dấu bộ phim kịch đầu tay của ông.
1975 : Jaws, phim về quái vật cá mập của Steven trình chiếu vào tuần lễ 4/7 thu được 260 triệu đô.
1979 : cưới nữ diễn viên Amy Irving và có con trai năm 1985, đến 1989 thì ly dị.
1981 : Chiếc rương thánh tích, bộ phim đầu tiên về cuộc phiêu lưu của Indianna Jones ra mắt, sau đó là Ngôi đền tàn khốc và cuộc tập tự chinh cuối cùng, thu được 245 triệu đô, đã làm nên tên tuổi của Steven Spielberg.
1982 : E.T, The Extra Terrestrial ra mắt. Một bộ phim ngoạn mục, một cú đánh độc đáo không chỉ thu hút trẻ em mà cả người ớn, thu được 400 triệu đô la.
1984 : Steven cho khai trương hãng Amblin Entertainment chuyên sản xuất phim truyện, phim truyền hình và hoạt hình. Ông làm nhiều phim hoạt hình vì czác con ông nói rằng ố mà làm hoạt hình thì sẽ tuyện vô cùng (Steven có 6 đứa con). Ông luôn dành thời gian để chơi đùa cùng con cái
1987 : Bộ phim Đế quốc mặt trời ra mắt nói về thế chiến thứ hai., nhưng chỉ thu được 22 triệu đô : một thất bại về doanh thu.
1991 : Ông cưới nữ diễn viên Kate Capshaw, một nữ anh hùng của phim Indianna Jones.
1993 : Ông làm hai phim Jurassic Park và Schindler’s List. Một năm thành công của Steven khi hai phim thu về thành công về doanh thu lẫn nghệ thuật : Oscar cho đạo diễn xuất sắc nhất, phim hay nhất.
1994 : Khai trương hãng Dreams Work, một trong những hãng phim lớn hiện nay với hai đồng là Jeffrey Katzenger và David Geffen.
1997 : Một thất bại khi Steven đụng lớn vấn đề nhân quền cho người da đen với phim Amidstad
1998 : Giải cưú binh nhì ra mắt và thu về giải đạo diễn xuất sắc nhất
1999 : American Beauty đạt 8 giải Oscar, nhờ vào sự táo bạo và nhìn người của Steven.
